Onlar Müziðimize Dört Elle Sarýlanlar..
Ayþe Yazgan Batýgün - Nejat Batýgün

Bodrum'da son yýllarda müzikle ilgili bir hareketlilik var. Bodrum Belediyesi ve pek çok yarýmada belediyemiz, halk müziði ve sanat müziði konusunda koro çalýþmalarýna destek oluyorlar; çalýþmalarýn yapýldýðý mekânlarý ücretsiz olarak kullanýma açýyorlar, kurslarda gerçek sanatçýlarýn yol göstericiliðine imkân saðlýyorlar.

Turgutreis Belediyesi de bunlardan birisi. Belediye'nin tahsis ettiði salonda her hafta çalýþmalar yapýyorlar, her hafta sonu bu çalýþmalar için Ýzmir'den gelen Ayþe Yazgan Batýgün yönetiminde. Ayþe Haným, TRT Ýzmir Radyosu sanatçýlarýndan. Eþi Nejat Batýgün ise Ege Üniversitesi Devlet Konservatuarý öðretim görevlisi. Turgutreis Belediyesi'nin açtýðý baðlama kurslarýnda halk müziði ve baðlama dersleri veriyor.

Bodrum, uluslar arasý popüler müziðin çok dinlenildiði bir yer. Yarýmadanýn hemen hemen tüm eðlence yerlerinden yükselen bu müzikler, burada turist olmayanlarýn da hayatýnýn bir parçasý artýk. Böyle olmasý da doðal, çünkü Bodrum bir dünya kenti. Ama biz de bu dünyanýn bir parçasýyýz ve müziðimiz, kültürümüzün ve kimliðimizin ayrýlmaz bir parçasý. Dünyada küreselleþme tüm hýzýyla sürerken, dünya müziði de gitgide etnik ve yerel müzikten daha fazla beslenir hâle geliyor.

“Müziðin yapabileceði, diðer toplumsal olgular tarafýndan konumlandýrýlýþýmýza uyan yada uymayan bir kimlik duygusunu harekete geçirmektir. Diðer toplumsal olgular tarafýndan nasýl konumlandýrýldýðýmýza baðlý olarak bizi dar bir þovenist ve cinsiyetçi duyguya hapsedip tuzaða düþürebilir. Yine diðer toplumsal olgular tarafýndan nasýl konumlandýrýldýðýmýza baðlý olarak, sýnýrlarý aþabilir ve beklenmedik geniþleme olanaklarýný iþleyiþe geçirebilir” der, müzikolog S.Frith.

Sýnýrlarýn aþýlmasý ve beklenmedik geniþleme olanaklarý..

Kendi kültürel deðerlerinin farkýnda olanlar, bir diðer kültürün deðerlerini algýlayabilir, çünkü mukayese edebilir. Ýþte o zaman sýnýrlar ortadan kalkmýþ ve kültürler geniþlemiþ olacaktýr. Ýþte bu noktada, halk ve sanat müziði yetkin ellere ihtiyaç duyuyor. Ticarî müziðin her türlü medya aracýlýðýyla âdetâ zorla beðendirildiði þartlarda, yalnýzca TRT den dinlenip izlenebilen bu kültür deðerimize verdikleri destek ve sunduklarý katký için, Turgutreis Belediyesi ve Batýgün çifti tüm takdirleri hak ediyorlar.

Batýgün çiftinin oðullarý, Ýspanya'da müzik eðitimi almýþ ve batý müziði formunda þarkýlar yapýyor. Yakýnda çalýþma piyasaya çýkacak. Onlar evrensel müziðe de kulaklarýný açmýþlar. Evlerinde her tür müziði dinlediklerini, ama halk müziðimizi ve sanat müziðimizi yüreklerinde apayrý bir yere koyduklarýný ifâde ediyorlar.

Onlarla yaptýðýmýz söyleþimiz:

- Ayþe Yazgan Batýgün: Bodrum'luyum. Ýlkokul ikinci sýnýftan sonra, babamýn tayini ile Bodrum'dan Afyon' a gittik. Afyon'da ilkokul ve ortaokul, Uþak'ta liseyi tamamladým. Sonra Ýzmir'e geldik. Babam Defterdarlýk Gelir Müdürü idi. Ýzmir'de Ege Üniversitesi Ýktisat Fakültesini bitirdim.

Ýlkokuldan beri, müziðe hep çok ilgi duydum. Radyodan müzik dinler, öðrenmeye çalýþýrdým. Müsamerelerde, aile ve dostlar arasýnda þarký söylerdim. 1966'da TRT'nin sanatçý yetiþtirmek için açtýðý sýnavý kazandým, 1969‘da kadrolu sanatçý olana kadar ciddi ve sýký bir eðitimden geçtim. Neredeyse ikinci bir üniversite bitirmek gibiydi.

O zamandan bu yana TRT'de sanatçýyým.

- Nejat Batýgün: Ankara doðumluyum. Ýlk, orta, lise ve yüksek öðrenimimi Ankara'da tamamladým. Bir taraftan Maliye Bakanlýðýnda çalýþýrken, akþamlarý sahnede saz çalýyordum. Sonra Ankara Radyosu'na girdim, oradan Ýzmir Radyosu'na geçtim. Emekli olduktan sonra Ege Üniversitesi Devlet Konservatuarýnda öðretim görevlisi olarak çalýþmaya baþladým ve hâlen bu görevimi sürdürmekteyim. Ege Üniversitesi yayýnlarý arasýnda yayýmlanan ton maysterlik üzerine yazýlmýþ bir kitabým var. Türkiye'de bu konuda yazýlmýþ ilk kitaptýr bu.

- TRT'de halk müziðimiz ve sanat müziðimiz ile ilgili ne gibi çalýþmalar yapýlýyor?

- Nejat Batýgün: Derlemeler yapýlýyor, Anadolu'nun çeþitli yörelerinde söylenen, çalýnan müzikler notaya çevriliyor. Denetim Kurulunun onayýndan geçen bu tür çalýþmalar arþivleniyor, yayýnlarda kullanýlýyor, icra ediliyor. Sanatçý yetiþtiriliyor.

- Türk Sanat Müziðini bir müzikçi gözüyle evrensel müziðin, dünya müziðinin neresinde görüyorsunuz?

- Ayþe Yazgan Batýgün: Türk Sanat Müziði çok zengin bir müzik. Tek ses dokuz komaya bölünür, Batý Müziði formunda ise ikiye bölünür.Zenginliðini burada aramak gerekir. Ama armoni olmadýðýndan yani tek sesli olduðundan, artýk çað da çok deðiþtiði için Türkiye'de bile gençlerimizin ve dinleyicilerin ilgisini diðer müzikler kadar çekmiyor. Aðdalý bir müzik gibi geliyor onlara. Bu yüzden çok sesli hâle getirme çabalarý gündeme geliyor zaman zaman. Ben ise bu çok sesli hâle getirme çalýþmalarýna sýcak bakmýyorum, çünkü aslý bozuluyor, yapýsý bozuluyor. Bu hâliyle de yeterince zengin bir müzik Türk Sanat müziði.

- Nejat Batýgün: Bütün uluslarýn kendine has yapýda geliþtirdikleri bir müziði vardýr, folklörü vardýr. Bizim de kendi türkülerimiz, þarkýlarýmýz var. Müzik baþlý baþýna evrensel bir dildir zâten. Baþka ülkelerin müzikleriyle kýyaslama yapmak yerine, her birini ayrý potalarda deðerlendirmek gerekir. Dünya müziði vardýr, geliþecektir, bambaþka yönlere gidecektir. Ama halk müziðimizi, sanat müziðimizi korumak gerekir, sonraki nesillere aktarmak gerekir.

- Dünyada ilk defa hastalarý tedavi etmekte müzikten faydalanan bir geçmiþten geliyoruz. Müzik bu kadar yerleþik ve eski bizim kültürümüzde. Diðer taraftan, gazetelerde kitaplarda örneðin ‘Mozart dinleyen çocuklar daha zekî ve baþarýlý oluyorlar' þeklindeki açýklamalarý uzmanlarýn aktarýmýyla okuyoruz. Eskiden Osmanlýlar, müziðin hastalar üzerindeki tedavi edici etkisini ölçmüþ olmalýlar ki, Edirne'de Darüþþifa'yý inþa etmiþler ve hizmete açmýþlar. Ne dersiniz, bizim müziðimizin çocuklar üzerinde böyle etkileri var mý? Bir uzman böyle bir araþtýrma yapmaya yeltendi mi hiç?

- Ayþe Yazgan Batýgün: Böyle bir araþtýrma yapýlýp yapýlmadýðýný bilemiyorum. Hiç duymadým. Ama ben müziðimizin hem icra edenler hem de dinleyiciler üzerinde çok olumlu etkileri olduðuna inanýyorum. Huzur veriyor, dostluk ve sevgi duygularýný pekiþtiriyor, dinlendiriyor.

- Türk Sanat Müziðimizin durgunluk mu yoksa bir geliþme mi içinde olduðunu düþünüyorsunuz?

- Ayþe Yazgan Batýgün: Öncelikle “geliþme”nin nasýl olabileceðini düþünmek gerek. Repertuar açýsýndan, her geçen gün geliþiyor. Yaklaþýk olarak 24.000 eser var TRT repertuarýnda.

- Bodrum'dan çok türkü çýkmýþ. Pek çok Bodrum türküsü Türkiye genelinde çok sevilerek çalýnýp söyleniyor. Nasýl yorumluyorsunuz?

- Nejat Batýgün: Türkü niye çýkar? Duygudan çýkar. Yâni sevinçten, aþktan en çok ta hüzünden, acýdan, kederden çýkar. Bodrum'da çok duygu yaþanmýþ, çok acý ve keder yaþanmýþ ki, çok türkü çýkmýþ.

- Son olarak þunu sormak isterim: Gençlerin, yetiþkinlerin, yâni insanýmýzýn Türk Halk Müziði ve Türk Sanat Müziði'ne yabancýlaþmamalarý, ilgi duymalarý için bir þeyler yapmak gerekir mi?

- Nejat Batýgün: Gençlerimizin ilgi ve beðenileri, yaþlarý gereði çok deðiþken olabilir, o yaþlarýn doðasý gereði çok farklý müziklere ve alanlara ilgi duyabilirler. Ama bize düþen, bizim müziðimizle ilgili bilgi sahibi olmalarýný saðlamak; isterlerse, dilerlerse öðrenmek ve çalýþmalara katýlmak hususunda da yardýmcý olmak, olanak saðlamaktýr. Bizim gözlemimiz þu ki; çocuklarýmýz, gençlerimiz, yetiþkinlerimiz her yaþtan insan bu müziðe karþý ilgisiz deðil. Örneðin Turgutreis'teki koro çalýþmamýza birkaç senedir çok güzel ve nitelikli bir katýlým var. Çok güzel bir ortam oluþtu. Yalnýz Turgutreis'ten deðil, yarýmadanýn pek çok yerinden çalýþmalarýmýza ilgi gösteren katýlýmcýlar var. Bu vesile ile, Turgutreis Belediye Baþkaný Saygýdeðer Ali Server Yazgan'a da bize bu çalýþmalarý yapmak olanaðýný sunduðu için gönülden teþekkür ederiz. Bu güzel ve faydalý çalýþmaya her zaman gönülden destek vermeye devam edeceðiz. Turgutreis Belediye Baþkanýmýz Ali Server Yazgan, eþimin kardeþi olur. Kendisi de müziðimize gönül verenlerdendir. Turgutreis'te Konservatuar açmak giriþimimiz de baþarýyla sonuçlandý. En yakýn zamanda öðrenci kayýt etmeye baþlayacaðýz. Tüm katýlmak isteyenlere de sizin aracýlýðýnýzla duyurmak isteriz.

- Çok teþekkür eder, çalýþmalarýnýzýn devamýný dileriz.