Herodot hazinelerinin kapsamý, kýymeti ve Halikarnas'ýn yararýna olasý harcama yollarý hakkýndaki düþüncelerimi paylaþmayý amaçladýðým bu yazýma, hemþehrimiz Herodot'un yaþadýðý Antik Çaðdan deðil, sadece yedi yýl öncesinden baþlamak istiyorum.

 Yýl 1996. Ekonomisini tamamen turizme baðlamýþ Bodrum'un yüzü bir türlü gülmüyor. Ülke genelinde hissedilen endiþe verici istikrarsýzlýk ve bölgemizde bitmeyen çatýþmalar turizmcilerin uykusunu kaçýrýyor. Tam o sýralarda bir film sinemaseverlerden büyük ilgi ve beðeni görüyor ve çeþitli dallarda Oscar ödülleri kazanýyor. Aþk, macera, savaþ ve entrika öðelerini ustalýkla birleþtiren "Ýngiliz Hasta"yý anýmsadýnýz mý? Filmin Oscar'lý baþarýsý turist akýnýna susamýþ Bodrum'da ilginç yorumlanýyor. Sanki bir umut kývýlcýmý çakýyor. Sözüm ona "Herodot Tarihi" kitabýnýn önemli bir öðe olarak kullanýldýðý filmi görenler, Herodot'un doðum yeri olan kentimize akýn akýn gelecek ve Bodrum "Altýn Turizm Yýlý" yaþayacak. Ne yazýk ki bu düþleri görüp te gerçekleþmesi için hiçbir giriþimde bulunmayanlar tabii ki hayal kýrýklýðýna uðruyorlar.

Ancak Herodot konusu aslýnda hâlâ ve her zaman güncelliðini koruyor. Bunu geçen Kasým ayýnda Bodrum Kalesinde yekpare aðaçtan yontulmuþ antik sandal sergisi açýlýþýnda Müze Müdürü Oðuz Alpözen çok güzel dile getirdi. Komþumuz Kos adasýnda Hipokrat olgusunun turizm için ne kadar büyük yarar saðladýðýný anlatan Alpözen, neden biz Herodot'tan hiç yararlanmýyoruz diye sordu. Adaya gidenler, oradaki rehberlerin birkaç asýrdan bile yaþlý olmayan bir aðacý göstererek, Hipokrat'ýn o aðacýn altýnda öðrencilerine ders verdiðini nasýl heyecanla anlattýklarýný anýmsayacaklardýr. Ama öte yandan adada Hipokrat dönemine ait kalýntýlarýn nasýl korunduðunu da unutmamak gerekir. þžöyle ya da böyle, komþumuzun Hipokrat'tan yararlandýðý apaçýk bir gerçek. Peki, Hipokrat'ýn Kos'a yaptýðý katkýyý Herodot bize neden yap(a)mýyor?

Kanýmca bu soruya yanýt ararken Herodot'un kimliðinden ve öneminden yola çýkmamýz gerekecek. Birçoðumuz, yaklaþýk 2500 yýl önce kentimizde doðmuþ olan Herodot'u en azýndan duymuþtur ama ayrýntýlý bilgi sahibi deðildir. Hemþehrimizi biraz daha yakýndan tanýmaya var mýsýnýz? Ýnternet'in sihirli çubuðuna dokunmadan önce, Bodrum'da yýllarca kazý yapmýþ olan Danimarkalý arkeolog Poul Pedersen'e ait birkaç cümleyi size aktarmak istiyorum. Çalýþmalarýnýn son iki yýlýnda Bodrum Kalesinin içinde Kral Mozolos'un sarayýnýn izlerini gün ýþýðýna çýkartan Pedersen o dönem hakkýnda bakýn ne diyor:

"Halikarnas'ýn tarih sahnesine ilk görkemli çýkýþý büyük Pers savaþlarý (MÖ 494-479) esnasýndadýr. Bu parlak dönem Halikarnas'a iki büyük adam kazandýrmýþtýr: ünlü þair Panyassis ve yeðeni tarih biliminin babasý olarak bilinen Herodot. Herodot'un yapýtlarý Antik Çaðdan bu yana korunmuþ en önemli yazýlý belgeler olup, tüm dünyada 2500 yýldýr nesiller boyu ve halen de okullarda, üniversitelerde okutulmakta ve üzerinde çalýþýlmaktadýr."

Bir kiþiyi bu kadar yücelten bir deðerlendirme okuyunca, tabii ki bunun doðrulanmasýný baþka kaynaklarda da aramak gerek.

Günümüzde bu iþ için biçilmiþ kaftan Ýnternet ve –kullananlar bilir- Ýnternet'te en fazla raðbet gören arama motoru da "Google" olduðundan rotamýzý oraya kýrdýk.

Ünlü tarihçiyi "Herodotus" adýyla aradýðýmýzda Google'da karþýmýza çýkan tablo yanda görüldüðü gibiydi. Yani 167.000 kaynaktan beðenin beðendiðinizi. Bunlardan daha birkaç tanesine baþvurunca Pedersen'ýn görüþlerinin hiç te abartý olmadýðý ortaya çýkýyor. Yani hemþehrimiz Herodot, gerçekten dünyaca ünlü ve halen hem kendi hem de yapýtlarý üzerinde bilimsel çalýþmalar yapýlan bir þahsiyet.

Ayrýca Google'ýn dil ve coðrafya kategorilerine göre arama yapma olanaðýndan yararlanarak, Herodot hakkýndaki Türkçe bilgilere ulaþtýðýmýzda yandaki resimde görülen pek te iç açýcý olmayan bir manzara ile karþýlaþtýk. Türkçe kaynak sayýsý 699 ile sýnýrlýydý ve bu kaynaklarýn büyük bir kýsmý da 2500 yýl önce yaþamýþ tarihçimizle hiç ilgisi olmayan, ATV'de yayýnlanan "Ekmek Teknesi" adlý dizinin Herodot Cevdet'i, Hasan Kaçan ya da "Herodot" isimli bir sürü otelin web sitesiyle ilgiliydi. Bu acý gerçek karþýsýnda bir soru takýldý aklýma:"Bizden bu kadar az ilgi gören biri neden ve nasýl yardýmcý olsun bize?" Yani, yazýmýn baþýnda ele aldýðým Herodot'un Halikarnas'a hizmetindeki noksanlýðý kendi ilgisizliðimize baðlarsak herhalde yanlýþ olmaz.

Ne var ki þansýmýz hâlâ var, tren kaçmýþ deðil –ta ki bu arada birileri boþ durmayýp baþka bir yerlerde baþarýlý bir "Herodot Haftasý", "Herodot Tarihi Forumu" veya Herodot'un adýný kullanan benzeri bir etkinlik düzenlemezse. Herodot'un Halikarnas'a yapabileceði hizmetler Antik Çaðlarda yaþamýþ kiþi ve yaþanmýþ olaylarla sýnýrlý deðil. Ýþte Herodot'un hazinelerinin önemi burada yatýyor. Herodot "Tarih Biliminin Babasý" olarak kabul gördüðünden, insanoðlunun yaþadýðý tüm çaðlar, yakýn dönemler de dahil, olasý etkinliklere konu olabilir. Örneðin, 20. yüzyýl'da Mezopotamya'nýn tarihi ve o günlerden kalan mirasýnýn incelenmesini amaçlayan baþarýlý bir "Herodot Forumu" (veya sempozyumu) kentimizi birden dünya sahnesine çýkartýr. Veya geçmiþte "Taksim Toplantýlarý" adýyla bilinen etkinlik benzeri, uluslararasý bir anlayýþla Bodrum'da gerçekleþtirilirse, kentimizin imajý nasýl deðiþir düþünebiliyor musunuz? Böylece alýþýlagelmiþ "deniz, güneþ, kum, seks" kalýbýndan da kurtulabiliriz. Daha bu satýrlarý kaleme alýrken bir sürü itiraz ve "Olumsuzluk Öneki Üzerine Varyasyonlar" naðmeleri kulaðýma gelmeye baþladý gibi. Geçmiþteki acý deneyimlerden aðzý yanmýþ olanlarý küçümsemeye niyetim ve hakkým yok, ancak þunu da unutmamak gerek

 bence: "Nothing ventured, nothing gained" - (Riske girmeden kazanç olmaz.) - ve "Where there's a will, there's a way", yani "Azmin elinden hiç bir þey kurtulamaz".